Αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση

Ο “Καλλικράτης” που στην κυριολεξία ψηφίστηκε μετά από 30 ολόκληρα χρόνια -από το 1980 ήταν στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ-δεν αποτελεί τη μεγάλη αυτοδιοικητική τομή που οραματιστήκαμε, ούτε τη ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που καθιερώνει δομές περιφερειακής αποκέντρωσης με αυτοδιοίκηση και θεσμούς δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών στο πιο κοντινό προς τη ζωή τους επίπεδο. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι εντάσσεται στο κυβερνητικό Πρόγραμμα Σταθερότητας.

Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση είναι πλέον γεγονός, μακράν όμως απέχει από τους στόχους του αυτοδιοικητικού κινήματος. Πρώτον διότι θεσμοθετεί-με πρόσχημα τη συνταγματική επιταγή- τις επτά (7) Γενικές Διοικήσεις, που διατηρούν τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους, δεύτερον διότι παρέχει συγκεντρωτικές εξουσίες στον Περιφερειάρχη, τρίτον διότι δεν μεταφέρει το σύνολο των αρμοδιοτήτων των κρατικών Περιφερειών στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και οι αρμοδιότητες της είναι κατά βάση

γνωμοδοτικές, τέταρτον διότι δεν καθιερώνει αποκεντρωτικούς θεσμούς ούτε στο επίπεδο των καταργούμενων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, υποβαθμίζοντας το ρόλο της αυτο-διοίκησης σε ρόλο διοίκησης και μόνο και απομακρύνοντας την όποια δυνατότητα δημοκρατικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών.

Πέραν αυτών, πολλά κρίσιμα σημεία παραπέμπονται για εφαρμογή στο μέλλον κυρίως μέσω Π.Δ., με ότι αυτό σημαίνει με βάση την εμπειρία της ελληνικής διοίκησης.

Έτσι, οι χρηματοδοτικοί πόροι της Αυτοδιοίκησης, παρότι καθορίζονται ποσοστιαία, αφήνουν ανεκπλήρωτο το αίτημα για μια γενναία δημοσιονομική-φορολογική μεταρρύθμιση, βάσει της οποίας θα αποδίδεται απευθείας στους ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού, το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών εσόδων με κριτήρια αναπτυξιακά, κοινωνικά, πληθυσμιακά κλπ.

Μεγάλοι κίνδυνοι διαφαίνονται για την τύχη του προσωπικού, αφού κυρίως σε ότι αφορά στους μόνιμους υπαλλήλους των καταργούμενων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, η διασφάλιση τους έχει να κάνει και με τη σύσταση των νέων οργανισμών των αιρετών περιφερειών, για να μην κινδυνεύσουν να απολυθούν ως υπεράριθμοι. Σίγουρη θεωρείται η απόλυση όλων των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου, χωρίς να διασφαλίζεται η συνέχιση των κρίσιμων υπηρεσιών που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες (υπάρχει μόνο η αόριστη εξαγγελία ότι στη θέση τους θα προσληφθούν μέσω ΑΣΕΠ, χωρίς χρονοδιάγραμμα και δεσμεύσεις).

Τέλος, η μη καθιέρωση της απλής αναλογικής ούτε στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης, αναδεικνύει για άλλη μια φορά την πάγια επιδίωξη του ελέγχου της από το κομματικό σύστημα του δικομματισμού.

Στόχοι μας και μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη παραμένουν:

α) η συνολική Διοικητική Μεταρρύθμιση του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης με στόχο την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, υπηρεσιών και πόρων σε περιφερειακό επίπεδο.

β) η κατάργηση της κρατικής Περιφέρειας και όλων των αποκεντρωμένων μονοκλαδικών δομών των Υπουργείων στις περιφέρειες και τους νομούς, και η μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους στη β’ βάθμια αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις θα πρέπει να ενταχθούν στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ως νομαρχιακά διαμερίσματα, αποκεντρωμένες μονάδες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, με αιρετά όργανα (νομαρχιακό συμβούλιο και νομάρχη)

γ) η ανακατανομή των φορολογικών εσόδων, χωρίς την επιβολή νέων φόρων, υπέρ της Αυτοδιοίκησης

δ) η διασφάλιση της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στην διοίκηση των υποθέσεών τους και την άσκηση της τοπικής δημοκρατίας, η ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας (συμμετοχικός προϋπολογισμός).

ε) η θεσμοθέτηση της Απλής Αναλογικής ως εκλογικού συστήματος σε όλα τα επίπεδα της Αυτοδιοίκησης,

στ) η στήριξη και αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει τις υπηρεσίες Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Το διάσπαρτο του αιγαιοπελαγίτικου χώρου καθιστά το έργο των υπηρεσιών πολλαπλώς αντίξοο σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα. Απαιτούνται λοιπόν σημαντικά κίνητρα οικονομικά, υπηρεσιακά κ.α., αν θέλουμε οι υπηρεσίες να ανταποκρίνονται στοιχειωδώς στις απαιτούμενες ανάγκες.

Μετανάστευση

Αναμφίβολα η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση στη Βουλή, που παρέχει άσκηση εκλογικών δικαιωμάτων και πολιτογράφηση έστω σ΄ένα μικρό αριθμό μεταναστών, αναβαθμίζει τη θέση των ανθρώπων αυτών και την ομαλή ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία. Χρειάζεται όμως να δούμε, να αντιμετωπίσουμε και να
διεκδικήσουμε όλα εκείνα τα μέτρα που θα διασφαλίζουν την ένταξη, ισότιμη μεταχείριση, δικαιώματα και την ομαλή συμβίωση των αλλοδαπών στα πλαίσια μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας.

Στα νησιά μας, παρά την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας που έχει καταρχήν επίπτωση στους αλλοδαπούς μετανάστες, σημαντική μερίδα μόνιμων κατοίκων είναι πλέον αλλοδαποί, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Αλβανοί και σε μικρότερα ποσοστά Βούλγαροι, Ρουμάνοι κ.α. Μεγάλα είναι και τα ποσοστά αλλοδαπών μαθητών στα σχολεία, με τη δημιουργία πολλών προβλημάτων στη σχολική στέγη, στις τάξεις υποδοχής και ενισχυτικής διδασκαλίας στη γλώσσα, στην προσαρμογή και την αποδοχή τους από τα ελληνόπαιδα, στη γκετοποίηση και περιθωριοποίηση τους. Παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, φαινόμενα ξενοφοβίας και ρατσισμού εξακολουθούν να υπάρχουν και οι εκπαιδευτικοί αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες στη διεξαγωγή των μαθημάτων, κυρίως λόγω γλώσσας.

Αναμφίβολα όμως, το μείζον πρόβλημα δημιουργείται στις θέσεις εργασίας που καλύπτουν οι αλλοδαποί, αφού λόγω του χαμηλού κόστους και της ανασφάλιστης εργασίας μένουν έξω Έλληνες που μπορούν να διεκδικήσουν νόμιμα μισθολογικά και εργασιακά δικαιώματα. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, αλλά και όλη η κοινωνία πρέπει να συμβάλλουμε ούτως ώστε, το φαινόμενο αυτό να ξεπεραστεί, στηρίζοντας τη νομιμοποίηση των αλλοδαπών, καθώς και την ένταξη τους στο εργασιακό καθεστώς ίσων αμοιβών και συνθηκών από όλες τις απόψεις. Έτσι ούτε οι Έλληνες εργαζόμενοι θα αισθάνονται παραγκωνισμένοι, αφού θα στοιχίζουν το ίδιο κόστος στους εργοδότες, ούτε όμως και οι αλλοδαποί θα γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης.
Μείζον πρόβλημα που απασχολεί την περιοχή μας είναι η παράνομη είσοδος οικονομικών μεταναστών. Τα τελευταία χρόνια, λόγω των πολεμικών καταστροφών, των εμφύλιων διαμαχών, της έντασης της φτώχειας, το φαινόμενο αυτό έχει διογκωθεί. Η παράνομη μετανάστευση σηματοδοτεί και τη χώρα αποστολής και τη χώρα υποδοχής. Την πρώτη, γιατί χάνει ένα μεγάλο μέρος από το δυναμικό κομμάτι του εργατικού δυναμικού, τη δεύτερη γιατί δεν μπορεί να εντάξει αυτό το δυναμικό στον εθνικό προγραμματισμό της. Παράλληλα στη χώρα υποδοχής δημιουργούνται φαινόμενα ρατσισμού, μείωσης ή καθήλωσης των αποδοχών των εργαζομένων, αύξηση εγκληματικότητας και συνέπειες πολιτιστικής διάβρωσης.
Τα νησιά μας, λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας μας και λόγω εκτεταμένων συνόρων, έγιναν κατ’ εξοχήν περιοχή εισόδου παράνομων μεταναστών. Η σκόπιμη πολιτική των τουρκικών αρχών, που αφήνουν τη διαρροή τους προς τα νησιά του Αιγαίου (Κούρδοι, Ιρακινοί, Πακιστανοί κλπ.), δημιουργεί εξαθλιωμένα πλήθη ανθρώπων, που εξοκείλουν με τα σαπιοκάραβα και γίνονται πονοκέφαλος στις τοπικές αρχές, αφού δεν υπάρχουν υποδομές για να τους υποδεχτούν. Ούτε νοσοκομεία για επαρκή ιατρική περίθαλψη, ούτε χώροι στέγασης και δυνατότητα σίτισης. Οι κάτοικοι βέβαια, ακόμα και στα πιο μικρά νησιά μας, σπεύδουν με κουβέρτες, ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα, παιχνίδια κλπ., να δείξουν τη συμπαράσταση τους. Αυτό όμως δεν λύνει το πρόβλημα μακροχρόνια και η τύχη αυτών των ανθρώπων θα είναι, το πιθανότερο, η απέλαση τους στη χώρα τους κι από εκεί η φυλακή ή κι η εκτέλεση τους ακόμη.
Επιτέλους αυτή η κατάσταση πρέπει να σταματήσει. Τα προβλήματα της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να αντιμετωπιστούν πλέον με σοβαρότητα. Η λειτουργία ανθρώπινων Κέντρων Υποδοχής είναι η μια πλευρά. Η άλλη είναι η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για το μεταναστευτικό σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύουμε πως όλα τα κόμματα, η τοπική αυτοδιοίκηση, η κοινωνία των πολιτών, τα μέσα ενημέρωσης και βεβαίως οι οργανώσεις των ίδιων των μεταναστών, πρέπει να συνεργαστούν για τη χάραξη μίας ενιαίας πολιτικής εθνικής και ευρωπαϊκής

Νεολαία

Σε μια εποχή κρίσης και υποβάθμισης της περιφέρειας, όπου ιδιαίτερα η νησιωτική Ελλάδα βιώνει με οξύτερο τρόπο τα αποτελέσματα της, απαιτούνται εξειδικευμένα μέτρα για τη νεολαία. Στόχος των μέτρων θα πρέπει να είναι καταρχήν η στήριξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων και όλων των υποδομών (κοινωνικών και περιβαλλοντικών) που να στηρίζουν την παραμονή των νέων στα νησιά τους. Ας μην ξεχνάμε ότι η ανεργία των νέων στο Ν. Αιγαίο κινείται σε πολύ ψηλούς δείκτες, ενώ κύριο χαρακτηριστικό παραμένει η εποχιακή απασχόληση.

Ενδεικτικά διεκδικούμε:

Α) για τους μαθητές

• Ενίσχυση σε εκπαιδευτικό προσωπικό και στις υλικοτεχνικές υποδομές των σχολείων, ειδικά των μικρών νησιών

• Άμεση σύνδεση όλων των σχολείων με το διαδίκτυο. Εκμάθηση στη χρήση του από τους μαθητές και δημιουργία περιφερειακού δικτύου επαφής των σχολείων.

• Δημιουργία ομάδων ενδιαφερόντων των μαθητών (Θέατρο, Φωτογραφία, Κινηματογράφος, Οικολογία κλπ). Συνάντηση των αντίστοιχων ομάδων σε ετήσια βάση

• Προγράμματα ανταλλαγής μαθητών ανάμεσα στα νησιά του Ν. Αιγαίου. Εκπαιδευτικά ταξίδια για τη μελέτη της ιστορίας, του πολιτισμού και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των νησιών

• Ενίσχυση του Επαγγελματικού Προσανατολισμού στα Σχολεία, με ενημερώσεις για τις ιδιαιτερότητες και τις πιθανές ευκαιρίες για απασχόληση.

Β) για τη Νεολαία:

• Προγράμματα στήριξης των νέων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και προσπάθεια εφαρμογής νέων ιδεών, γύρω από τις νέες τεχνολογίες και την ισόρροπη ανάπτυξη.

• Καταπολέμηση της εποχιακής ανεργίας, με σχεδιασμένη αξιοποίηση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων, στα πλαίσια της ισόρροπης ανάπτυξης.

• Επιδοτούμενα σεμινάρια, με στόχο τη συνεχή μετεκπαίδευση των νέων στις νέες τεχνολογίες και στις παραγωγικές απαιτήσεις της εποχής μας

• Σοβαρά κίνητρα ενίσχυσης της βιολογικής παραγωγής και του αγροτουρισμού

• Ενίσχυση των γυναικείων Συνεταιρισμών.

• Διασφάλιση των οικονομικών, ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων των νέων εργαζομένων

Αθλητισμός

Η ενίσχυση των αθλητικών υποδομών αποτελεί βασική προτεραιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Στα μεγάλα νησιά χρειάζονται: στάδιο, κλειστό γυμναστήριο, ανοιχτό κολυμβητήριο. Στα μικρότερα νησιά, υποδομές μικρότερου βεληνεκούς, σύμφωνα και με τις ανάγκες των κατοίκων.

Ειδικότερα επιδιώκουμε:

• Ανάπτυξη εσωτερικών πρωταθλημάτων σε κάθε νησί, με συμμετοχή και των μικρότερων όμορων νησιών

• Ανάδειξη και συμμετοχή μιας ομάδας ανά νησί στο αιγαιοπελαγίτικο και εθνικό πρωτάθλημα

• Συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη χρηματοδότηση των έργων και των τμημάτων υποδομής, έτσι ώστε να αξιοποιούνται όλα τα ταλέντα

• Ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων, συμβατών με το νησιωτικό χώρο (ναυταθλητισμός, τρίαθλα, πένταθλα κλπ.).

• Αξιοποίηση και έντάξη των αθλητικών δραστηριότητων στην τουριστική ανάπτυξη

Πολιτισμός

Ο Πολιτισμός, η προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς του αιγαιοπελαγίτικου χώρου, η ανάδειξη και αξιοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων, η αναβάθμιση της λειτουργίας των μουσείων και το άνοιγμα νέων, αποτελούν στόχους πρώτης προτεραιότητας για ένα χώρο τέτοιας φυσικής και ιστορικής κληρονομιάς. Προϋπόθεση όλων αυτών είναι η γενναία αύξηση των δαπανών για τον Πολιτισμό, που μέχρι σήμερα είναι τελείως ανεπαρκείς. Ας μην ξεχνάμε ότι το Αρχιπέλαγος ολόκληρο, χαρακτηρίζεται στο σύνολο του ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για αειφορία χωρίς την διαχρονική μετάγγιση των πολιτιστικών αξιών και των παραδόσεων του.

Ο Πολιτισμός για μας είναι μια πολυδιάστατη έννοια. Είναι η αξιοποίηση της ιστορίας και των παραδόσεων, είναι η επικοινωνία των ανθρώπων, είναι η ανάγκη έκφρασης των δημιουργικών ικανοτήτων, είναι η καλλιέργεια των αξιών. Είναι η συμβίωση με ανθρώπους διαφορετικής φυλής, θρησκείας και εθνικότητας. Είναι η αναγνώριση στην πράξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Επομένως δεν χρειάζεται μία μονοδιάστατη πολιτική. Χρειάζεται πλούτος και πολυμορφία πρωτοβουλιών για να ευνοηθούν η συλλογική προσπάθεια και η επικοινωνία, για να στηριχθεί η διάθεση και η έκφραση, για να διαδοθούν τα ήθη, τα έθιμα και οι τοπικές πολιτιστικές αξίες.

Ήδη οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι πολύμορφες ομάδες (θεατρικές, μουσικές κ.α), που λειτουργούν σε διάφορα νησιά του αρχιπελάγους, δίνουν έμπρακτα δείγματα πολιτιστικής γραφής με εξαιρετικά αποτελεσματα. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Περιφερειακή και Δημοτική) μπορεί και πρέπει να αναλάβει ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης για τη στήριξη τους.

Παιδεία - Υγεία – Κοινωνικές υποδομές

Η στήριξη πολιτικών οικονομικής συνοχής και σύγκλισης απαιτεί κοινωνικές πολιτικές και δομές που να ανταποκρίνονται της σύγχρονες ανάγκες. Δεν μπορεί στον 21ο αιώνα οι κάτοικοι των νησιών να ζουν υπό το κράτος της αβεβαιότητας και της ανασφάλειας και να εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να είναι εξαρτημένοι από το συγκεντρωτικό κράτος της Αθήνας.

α) Παιδεία-Εκπαίδευση

Εκπαίδευση, που θα καθιστά το Νότιο Αιγαίο, Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας

Στην πολυνησιακή περιοχή μας, οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονται. Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής της Γ.Σ.Ε.Ε. (Γ.Σ.Ε.Ε., 2007), η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου συγκαταλέγεται στις “γκρίζες και τις μαύρες ζώνες” του ελλαδικού εκπαιδευτικού χάρτη, καθώς εκτός από τα χαμηλά ποσοστά πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, περισσότερο ανησυχητικές είναι οι απώλειες που εμφανίζονται σε επίπεδο σχολικής διαρροής και πρόωρης σχολικής εγκατάλειψης.

Το συγκεντρωτικό, άκαμπτο, ιεραρχικά δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για αποκεντρωμένες εκπαιδευτικές πολιτικές. Πολιτικές που θα λειτουργούν αντισταθμιστικά σε όφελος των υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά νησιώτικων περιοχών και θα αφορούν όχι μόνο στα αυξημένα κονδύλια για τις ανάγκες λειτουργίας των σχολικών μονάδων, αλλά και στην παροχή οικονομικών κινήτρων στους εκπαιδευτικούς, που σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αξιοπρεπούς διαμονής και διαβίωσης, στην ανάπτυξη και υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων σε εκπαιδευτικούς και γονείς (αποκεντρωμένα επιμορφωτικά κέντρα), στην εφαρμογή προγραμμάτων Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης για κοινωνική και μαθησιακή ένταξη των παιδιών των μεταναστών, στη θεσμική πρόβλεψη για υποστηρικτικούς θεσμούς για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στην αντιμετώπιση του οξυμένου στεγαστικού προβλήματος των σχολικών μονάδων, κ.ά.

Εξειδικεύοντας την παραπάνω βασική μας θέση, το Νότιο Αιγαίο Ζώνη Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας, διεκδικούμε:

• Αυξημένες επιχορηγήσεις για τις λειτουργικές ανάγκες των σχολικών μονάδων σε όλες τις βαθμίδες (από την Προσχολική ως την Τριτοβάθμια).

• Προτεραιότητα στην κατασκευή σύγχρονων σχολικών κτηρίων

• Πλήρης κάλυψη της περιοχής με μονάδες Προσχολικής Αγωγής & Βρεφονηπιακούς Σταθμούς.

• Οικονομικά κίνητρα στους εκπαιδευτικούς (εκτός από το επίδομα προβληματικής περιοχής) για αξιοπρεπή διαβίωση, για την απερίσπαστη άσκηση του εκπαιδευτικού τους έργου, αλλά και ως κίνητρο για προσφορά εκπαιδευτικού έργου.

• Προτεραιότητα στη λειτουργία Ολοήμερων Σχολείων (Νηπιαγωγείων, Δημοτικών, Γυμνασίων), με συνεκτικό και ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα, με επαρκείς υποδομές και μέσα, υποχρεωτικό για όλα τα παιδιά. Στελέχωση τους με ειδικότητες που σχετίζονται με την τέχνη και τον πολιτισμό, έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά για τους μαθητές των νησιωτικών περιοχών όπου οι δυνατότητες για επαφή με πολιτιστικές δραστηριότητες είναι περιορισμένες. Η λειτουργία του ολοήμερου σχολείου έρχεται επίσης να καλύψει τις κοινωνικές ανάγκες των κατοίκων οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται σε τουριστικά επαγγέλματα με ανελαστικά και διευρυμένα ωράρια.

• Εξαίρεση της περιοχής από τα περιοριστικά μέτρα που αφορούν τους διορισμούς των εκπαιδευτικών και στις δύο βαθμίδες, καθώς οι αριθμοί εδώ νοηματοδοτούνται διαφορετικά. Αν ισχύσουν τα νέα κυβερνητικά μέτρα που αφορούν την αναλογία δασκάλων και μαθητών στην Α/θμια Εκπαίδευση, θα προκύψουν υποβιβασμοί, κυρίως, ολιγοθέσιων σχολείων ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες νησιωτικές περιοχές με αρνητικές συνέπειες στο ήδη υποβαθμισμένο εκπαιδευτικό έργο.

• Προτεραιότητα και κίνητρα για την πλήρη –σε ειδικότητες– στελέχωση των σχολικών μονάδων. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει από την έλλειψη δυνατότητας για τους μαθητές/τριες των απομακρυσμένων νησιών να έρθουν σε επαφή με στοιχεία πολιτισμού, ξένων γλωσσών, νέων τεχνολογιών κλπ.

• Προτεραιότητα και επανασχεδιασμός στην Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Θεωρούμε το μοντέλο του κεντρικού σχεδιασμού μη λειτουργικό για τις νησιωτικές περιοχές και προτείνουμε τη δημιουργία αποκεντρωμένων βιώσιμων περιφερειακών επιμορφωτικών δομών με την υποστήριξη των Τ.Π.Ε και την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής Πύλης Νοτίου Αιγαίου (www.epyna.gr) για τη δημιουργία και λειτουργία Κέντρων βασισμένα στο μικτό σύστημα τηλεκπαίδευσης στις απομακρυσμένες περιοχές

• Δημιουργία και υποστήριξη υποδομών Τηλεκπαίδευσης για την «εξ αποστάσεως επιμόρφωση» των εκπαιδευτικών, την επικοινωνία των μαθητών αλλά και των κατοίκων των απομονωμένων νησιών στε να υλοποιηθεί η “Δια βίου μάθηση”

• Αύξηση του αριθμού των Σχολικών Συμβούλων τόσο της Π/θμιας όσο και της Δ/θμιας Εκπαίδευσης που να καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερες ειδικότητες.

• Ενεργοποίηση της σχετικής νομοθεσίας που προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία τριών (3) επιπλέον ΚΕ.Δ.Δ.Υ στη Νάξο, στην Κω και στην Κάλυμνο. Σύσταση θέσης Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής με έδρα τη Ρόδο. Ενίσχυση και δημιουργία νέων δομών ψυχικής υγείας(κινητές μονάδες, ιατροπαιδαγωγικά κέντρα κ.λπ.)

• Επαρκή στελέχωση των Τάξεων Υποδοχής, υποστηρικτικών θεσμών για την ομαλή σχολική ένταξη των παιδιών των μεταναστών στην Π.Ε&Δ.Ε.

• Ίδρυση και λειτουργία Τμημάτων Ένταξης και Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α.) και στελέχωσή των με εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής για την εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέτρα για Ενισχυτική Διδασκαλία σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.

• Έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Συσχέτιση της με τα περιβαλλοντικά προβλήματα του κάθε ν ησιού.

• Ουσιαστική στήριξη του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και σύνδεση του με τις τοπικές οικονομίες

β) Δημόσια Υγεία

Στο νησιωτικό χώρο η κατάσταση στο χώρο της δημόσιας υγείας, χαρακτηρίζεται επιεικώς απαράδεκτη. Παρά τη δημιουργία κτιριακών υποδομών, η στελέχωση των υγειονομικών υπηρεσιών, τόσο σε ιατρικό όσο και σε νοσηλευτικό προσωπικό, σε όλα τα επίπεδα (νοσοκομεία, κέντρα υγείας, πολυδύναμα περιφερειακά ιατρεία) παραμένει εδώ και πολλά χρόνια από ανεπαρκής έως προβληματική, ενώ οι ελλείψεις σε κρίσιμες ειδικότητες, παιδίατροι, καρδιολόγοι κλπ., καθιστούν τις υπηρεσίες ανέτοιμες για παροχή στοιχειωδών υπηρεσιών τόσο προς τους μόνιμους κατοίκους, όσο και στους χιλιάδες τουρίστες της καλοκαιρινής περιόδου. Ειδικότερα σε πολλά μικρά νησιά, η μονομελής στελέχωση των ιατρείων και μάλιστα από μη ειδικευμένους γιατρούς καθιστά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών σχεδόν ανύπαρκτη. Όσο για τις διακομιδές των έκτακτων περιστατικών, αυτές χαρακτηρίζονται από τριτοκοσμικές συνθήκες, αφού χρησιμοποιούνται κάθε είδους μέσα (ακόμα και ψαροκάϊκα).

Στο νησιωτικό χώρο, πέραν του κεντρικού αιτήματος για αύξηση των κρατικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, απαιτείται πολύπλευρη στήριξη της δημόσιας υγείας σε όλα τα επίπεδα και Υγειονομική περίθαλψη που να παρέχει αίσθημα ασφάλειας σε όλους τους νησιώτες.

Προτεινόμενα άμεσα μέτρα: ενδυνάμωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με έμφαση στον τομέα της πρόληψης, κατάργηση της παροχής υγείας από τα ασφαλιστικά ταμεία, αντιμετώπιση της στελέχωσης των νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων μέσω της πρόσθετης παροχής κινήτρων (οικονομικών, εκπαιδευτικών, υπηρεσιακής εξέλιξης κ.α.), δημιουργία Περιφερειακών ΕΚΑΒ κατάλληλα στελεχωμένων και τα οποία να διαθέτουν πτητικά και πλωτά μέσα κατάλληλα εξοπλισμένα. Για της πολυνησιακούς νομούς του Αιγαίου μπορεί να αξιοποιηθεί η θετική εμπειρία της Δωδεκανήσου, του μικρού πλωτού πολυϊατρείου “το Δελφίνι της Ελπίδας”, που λειτουργεί υπό την αιγίδα αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με χρηματοδότηση του Υπουργείου Αιγαίου και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου.

γ) Κοινωνική Πολιτική και Πρόνοια

Η άσκηση Κοινωνικής πολιτικής με την ευρύτερη έννοια του όρου είναι μια σύνθετη και πολύπλευρη διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια, χάρις και στην εισροή ευρωπαϊκών κονδυλίων, το κεντρικό κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχουν προχωρήσει στην ίδρυση μονάδων, αλλά και στη λειτουργία σημαντικών προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας και στήριξης ειδικών ευπαθών κατηγοριών όπως, ηλικιωμένοι, ανύπαντρες μητέρες και ανήλικα παιδιά, ΑΜΕΑ κλπ.

Και στο Ν. Αιγαίο στοιχειωδώς έχουν αρχίσει και λειτουργούν αντίστοιχες δομές. Για να υπάρξει όμως ολοκληρωμένη αντιμετώπιση και ευρύτερη κάλυψη των αναγκών, απαιτούνται γενναία μέτρα ολοκλήρωσης, στελέχωσης και αποκέντρωσης αυτών των δομών.

Απαιτείται η χάραξη μιας σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής που να ασκείται από τις πλησιέστερες στον πολίτη υπηρεσίες. Η αντιμετώπιση των σύνθετων προβλημάτων της εποχής μας (επαγγελματική κατάρτιση, αναλφαβητισμός, στήριξη της οικογένειας, προστασία παιδιών και υπερηλίκων, χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, παραβατικότητα ανηλίκων, κ.λπ) απαιτούν επάρκεια πόρων, συγκρότηση αντίστοιχων υπηρεσιών και συντονισμό σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και αυτοδιοίκησης.

Απαιτείται πριν απ’ όλα γενναία χρηματοδότηση, αλλά και ευρεία πολιτική αντίληψη, που θα θεωρεί την κοινωνική πολιτική υποχρέωση της Πολιτείας. Στα πλαίσια αυτά η συνεργασία όλων των βαθμίδων της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις κρατικές δομές είναι απαραίτητη.

Περιβαλλοντικές Υποδομές

Η διαχείριση των περιβαλλοντικών υποδομών σε συνθήκες ανελέητου ανταγωνισμού, θέτει εκ των πραγμάτων την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμους-Περιφέρειες) μπροστά σε κρίσιμες επιλογές. Κατά τη γνώμη μας ο κοινωνικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης θα κριθεί από τις επιλογές της πάνω στις εξής δύο αντιθέσεις:

α) μεταξύ της οικολογικής διαχείρισης και της άναρχης-ανεξέλεγκτης χρήσης των πόρων

β) μεταξύ κοινωνικού και ατομικού οφέλους (αν δηλαδή οι επιλογές επένδυσης και χρήσης θα γίνονται από τη σκοπιά της εξυπηρέτησης των πολιτών με φθηνό κόστος παραγωγής και κατανάλωσης ή πρωτίστως από τη σκοπιά του κέρδους του επενδυτή- ιδιώτη επιχειρηματία).

Προφανώς και στις δύο αντιθέσεις τοποθετούμαστε σαφώς υπέρ των πρώτων επιλογών, θεωρώντας ότι και οικολογική χρήση απαιτείται και ότι οι περιβαλλοντικές υποδομές, δεν μπορεί παρά να εξυπηρετούν το κοινωνικό όφελος.

Τα λέμε αυτά γιατί πράγματι το τελευταίο διάστημα βρισκόμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Σίγουρα η οικολογική (πράσινη) ανάπτυξη μας εμπνέει και αποτελεί προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα μας, όμως από μόνη της δεν αρκεί, αφού έχει τεράστια σημασία ποιός αποφασίζει για ποιόν και ποιός σε τελευταία ανάλυση καρπούται το όφελος.

α) Διαχείριση υδάτινου δυναμικού

Η προστασία και διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, αποτελεί για τα νησιά μας αιχμή πρώτης προτεραιότητας και απαιτεί τη χάραξη μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Οι μέχρι σήμερα ακολουθούμενες πολιτικές ήταν πρόχειρες, αποσπασματικές και σε συνδυασμό με το κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης οδήγησαν στην υπέμετρη κατανάλωση, στην κατασπατάληση υδάτινων αλλά και χρηματικών πόρων

Το θετικό στοιχείο είναι ότι, πλέον όλοι κατανοούν ότι πρέπει να σταματήσει η εγκληματική πολιτική που επιφέρει το τεράστιο κόστος μεταφοράς του νερού με τα υδροφόρα πλοία (περίπου 8,5 € το κ.μ.), ενώ ταυτόχρονα κερδίζει έδαφος η χρήση των ΑΠΕ για την λειτουργία των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης. Μάλιστα το κόστος του παραγόμενου νερού από αφαλάτωση με τη χρήση ανεμογεννήτριας, απ΄ότι λένε οι ειδικοί, ανέρχεται από 1,5-2,5 € το κ.μ.

Βεβαίως η λύση των αφαλατώσεων και μάλιστα χωρίς χρήση των ΑΠΕ δεν είναι μονόδρομος και θα πρέπει ανάλογα με τις τοπικές ιδιομορφίες, να συνδυάζεται και με άλλα μέτρα: λιμνοδεξαμενές, μικρά ανασχετικά φράγματα στα ορεινά αλλά και στις κοίτες των χειμάρων, ταμιευτήρες συλλογής νερού, υποχρεωτική κατασκευή ομβροδεξαμενών στις νέες οικοδομές, συντήρηση και διατήρηση τους στα παλιά σπίτια.

Τα τελευταία χρόνια, καθοριστική αναδεικνύεται ακόμη η παράμετρος της εξοικονόμησης του νερού, τόσο στις οικιακές όσο και στις παραγωγικές δραστηριότητες, όπως στη γεωργία με την επιλογή των βέλτιστων μεθόδων άρδευσης ή τη κατάλληλη επιλογή καλλιεργειών, αλλά και στον τουρισμό με αποφυγή κατασπατάλησης πόρων, όπως με τις πισίνες, το γκαζόν, κτλ.

Τίθεται επίσης όλο και πιο έντονα, η λογική “ο καταναλώνων πληρώνει”, καταδικάζεται η πολιτική των ανεξέλεγκτων γεωτρήσεων που μετατρέπουν τον υδροφόρο ορίζοντα σε υφάλμυρο, ενώ κερδίζει έδαφος και η επαναχρησιμοποίηση- μετά από το βιολογικό καθαρισμό- των υγρών απόβλητων για αρδευτική, αλλά και οικιακή χρήση (όχι βέβαια για πόσιμο) .

β) Ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και των λυμάτων

Για την ολοκληρωμένη διαχείριση τους απαιτείται συνολικό σχέδιο, που σε αρκετές περιπτώσεις υπερβαίνει την αρμοδιότητα του κάθε νησιωτικού ΟΤΑ και χρειάζεται να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο ευρύτερων νησιωτικών συγκροτημάτων. Η κατάργηση των ανεξέλεγκτων χωματερών (ΧΑΔΑ), που θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί , σε αρκετά νησιά δεν έχει συντελεστεί, με αποτέλεσμα να είναι πλέον ορατή η επιβολή αυστηρών προστίμων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Τώρα πια ούτε η αντικατάσταση τους από τους ΧΥΤΑ αποτελεί λύση, αφού η ολοκληρωμένη διαχείριση απαιτεί τη δημιουργία των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), ως χώρων κατάληξης μιας διαδικασίας με την οποία θα έχει προηγηθεί διαχωρισμός στην πηγή, ανακύκλωση απορριμμάτων και λυμάτων, κομποστοπόίηση κλπ. Άμεσος στόχος παραμένει η κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης για τα αδρανή, τα ιατρικά και τα επικίνδυνα απόβλητα, καθώς και ο καθορισμός του τρόπου μεταφοράς των στερεών αποβλήτων.

Σχετικά με την διαχείριση των υγρών αποβλήτων και των λυμάτων, πρέπει να επισημανθεί ότι περισσότερα από τα μισά νησιά της Περιφέρειας δεν διαθέτουν σχετικές υποδομές και δεν αρκεί η κατασκευή μονάδων βιολογικού καθαρισμού. Χρειάζεται να υπάρξουν σωστές μελέτες, που να καθορίζουν τον απαιτούμενο αριθμό, τη χωροθέτηση τους, καθώς και την ολοκλήρωση των αποχετευτικών δικτύων. Πριν απ’ όλα χρειάζεται η συστηματική συντήρηση των μονάδων αυτών, για να μην πέσουν σε αχρηστία, όπως δυστυχώς έχει γίνει σε αρκετές περιπτώσεις. Επίσης έχει μεγάλη σημασία η εγκατάσταση μονάδων βιολογικού καθαρισμού σε επί μέρους επιχειρήσεις, όπως σφαγεία, ελαιοτριβεία, αλλά και ξενοδοχεία κλπ.

Γεωργία – Κτηνοτροφία – Μελισσοκομία - Αλιεία

Ιδιαίτερη σημασία για την αειφορική και ισόρροπη ανάπτυξη των νησιών, αλλά και για την παραμονή των κατοίκων σε πολλά από αυτά έχει η στήριξη του αγροτικού κόσμου. Δυστυχώς η πραγματικότητα μέχρι σήμερα δείχνει ότι η συμμετοχή του πρωτογενή τομέα κυμαίνεται μόνο στο 3% περίπου του συνολικού παραγόμενου προϊόντος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τον πρωτογενή τομέα στα νησιά ως ένα ενιαίο χώρο, ως ένα σύνολο δραστηριοτήτων μέσα από τις οποίες:

• παράγονται υλικά αγαθά, τρόφιμα, δηλαδή αγαθά απαραίτητα για την διατροφή και επιβίωση των κατοίκων και των επισκεπτών τους

• Υποστηρίζεται η απασχόληση, η διατήρηση και η αύξηση των θέσεων εργασίας.

• Προστατεύεται το περιβάλλον γιατί όλες οι εφαρμοζόμενες τεχνικές οφείλουν όχι μόνο να το σέβονται αλλά και να το περιφρουρούν.

• Υποστηρίζεται η τουριστική ανάπτυξη, αφού η προβολή και η πώληση των τοπικών προϊόντων αποτελεί στοιχείο ανάδειξης της εγχώριας ταυτότητας

Σε αυτά τα πλαίσια απαιτούνται:

• Δημόσιες πολιτικές για την δημιουργία και αποτελεσματική λειτουργία υποδομών στήριξης της πρωτογενούς παραγωγής .

• Πολιτικές υποστήριξης για όλα βασικά αγροτικά προϊόντα σε κάθε νησί ξεχωριστά.

• Μέτρα μείωσης της ψαλίδας τιμών παραγωγού και καταναλωτή

• Γενναία χρηματοδοτικά μέτρα και πολιτικές για την δραστική μείωση του κόστους καλλιέργειας και παραγωγής

• Πολιτικές προστασίας της δημόσιας υγείας με απαγόρευση εισαγωγής των μεταλλαγμένων και χρήσης των φυτοφαρμάκων

Στο πλαίσιο αυτό μεγάλη σημασία έχει η μεταποίηση της τοπικής παραγωγής σε τρόφιμα, η προώθηση των προϊόντων ονομασίας προέλευσης, ενώ ξεχωριστή διάσταση πρέπει να πάρει η στήριξη της βιολογικής γεωργίας και της κτηνοτροφίας (αειφορική διαχείριση των βοσκοτόπων) με στόχους τη μείωση της ρύπανσης, την προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του αγροτικού τοπίου, την αειφορική διαχείριση των εδαφικών πόρων, την προστασία της δημόσιας υγείας.

Σχετικά με την αλιεία, οφείλουμε να στηρίξουμε την παράκτια αλιεία, που βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο από τη βιομηχανική αλιεία (ανεμότρατες, γρι γρι) που καταστρέφει το βυθό και το γόνο.

Η ανάπτυξη «θαλάσσιων αποθεμάτων» περιοχών δηλαδή στις οποίες θα προστατεύονται τα ενδιαιτήματα κι η ποικιλία της θαλάσσιας ζωής, μπορούν να αποτελέσουν μια μορφή προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων που θα έχει ταυτόχρονα και ευεργετικές συνέπειες στην αύξηση των ποσοτήτων των αλιευμάτων.

Τονίζουμε ότι το σύνολο των μέτρων και των πολιτικών στον αγροτικό χώρο θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να απευθύνονται και να παρέχουν ειδικά κίνητρα στους νέους, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ενασχόληση τους με την αγροτική οικονομία και την παραμονή τους στα νησιά.

Ενέργεια

Το Ενεργειακό αντιμετωπίζεται μέχρι σήμερα ως πρόβλημα αντιμετώπισης της διαρκώς αυξανόμενης ζήτησης και όχι ως στοιχείο ενός εναλλακτικού αναπτυξιακού-παραγωγικού μοντέλου και καταναλωτικών συμπεριφορών. Σε μια περίοδο σοβαρών κλιματικών αλλαγών, μια ήπια ενεργειακή πολιτική, πρέπει να βασιστεί σε δύο άξονες α) σε πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας, με χρήση πιο οικονομικών κινητήρων και λαμπτήρων, ενώ ο βιοκλιματικός τρόπος δόμησης μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των καταναλώσεων και β) στη μέγιστη αξιοποίηση των ΑΠΕ, με σεβασμό στην κλίμακα του νησιωτικού χώρου. Είμαστε σαφώς υπέρ της αξιοποίησης τους, με την προϋπόθεση κατάθεσης από την Τοπική Αυτοδιοίκηση Ειδικού Χωροταξικού για κάθε νησί. Δεν συμφωνούμε με τη μετατροπή των νησιών μας σε εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. με την εγκατάσταση υπερμεγέθων αιολικών πάρκων), αλλά δεν αποδεχόμαστε υποχρεωτικά και τη λογική των ορίων της ενεργειακής αυτάρκειας, στο βαθμό που μπορούν να αντιμετωπιστούν ενεργειακές ανάγκες γειτονικών νησιών και ταυτόχρονα αυτό να λειτουργήσει υπέρ της ελάφρυνσης βεβαρυμένων οικολογικά περιοχών (Μεγαλόπολη, Πτολεμαϊδα κλπ.).

Σήμερα για μια ισορροπημένη ενεργειακή πολιτική, που θα αξιοποιεί, τη λειτουργία των θερμικών εργοστασίων, τις ΑΠΕ, τα υβριδικά συστήματα, είμαστε υπέρ της διασύνδεσης των νησιών είτε μεταξύ τους, είτε με την ηπειρωτική Ελλάδα, είτε με τις Μικρασιατικές ακτές και ταυτόχρονα ζητάμε την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων λειτουργίας των ρυπογόνων εργοστασίων.

• Δεν συμφωνούμε επίσης με οποιαδήποτε σκέψη για χρήση της πυρηνικής ενεργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειες. Γι' αυτό και αποκρούουμε κατηγορηματικά την εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου στα παράλια της Μικράς Ασίας

• Σε ότι αφορά στη σημερινή κατάσταση και τα σοβαρά προβλήματα και τα μπλάκ αουτ, που δημιουργούνται από κακές καιρικές συνθήκες ή από ελλιπή συντήρηση των δικτύων και των μηχανών που δημιουργούν και ρύπανση και ηχορύπανση, οι ευθύνες βαρύνουν την ΔΕΗ, αλλά και τις εφαρμοζόμενες κυβερνητικές πολιτικές που, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, ακολούθησαν την τακτική του βλέποντας και κάνοντας. Οι φιλότιμες προσπάθειες του λιγοστού πλέον τεχνικού προσωπικού, δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των προβληματων, ούτε βεβαίως οι εργολαβίες μπορούν να δώσουν λύση, ιδιαίτερα στο νησιωτικό χώρο, όταν το αίτημα για νέες προσλήψεις αντιμετωπίζεται από τη ΔΕΗ με αδιαφορία.

Τουρισμός

Ο Τουρισμός που αποτελεί και την κύρια οικονομική δραστηριότητα στο νησιωτικό χώρο, εκτός από την κρίση του μοντέλου του μαζικού τουρισμού, υφίσταται σήμερα και τις επιπτώσεις της γενικότερης κρίσης, της αφαίμαξης των εισοδημάτων, της αλματώδους αύξησης των τιμών και ιδιαίτερα των καυσίμων, το στέγνωμα της αγοράς, ενώ ταυτόχρονα επιδεινώνεται από τις ισοπεδωτικές φορομπηχτικές πολιτικές. Μόνο η αύξηση του ΦΠΑ στις τουριστικές υπηρεσίες, αλλά και η περαιτέρω διαφαινόμενη μεταπήδηση τους από το 11 στο 23%, θα αποτελέσουν ισχυρό πλήγμα στην ήδη μειωμένη τουριστική κίνηση.
Η μόνη προοπτική είναι ο Τουρισμός να αποκτήσει αφενός μεν ποιοτικά χαρακτηριστικά και αφετέρου να αναπτυχθεί κυρίως μέσα από εναλλακτικές μορφές.
Κατά συνέπεια, πρώτη προϋπόθεση για να συνεχίσει να αναπτύσσεται ένας τουριστικός προορισμός είναι να διασφαλίσει την αμφίδρομη σχέση Τουρισμού και Περιβάλλοντος, δηλαδή τα έργα που πραγματοποιούνται για την εξυπηρέτηση του Τουρισμού και οι συγκεντρώσεις των τουριστών να φθάνουν μέχρι το σημείο που να μην αλλοιώνουν έντονα το περιβάλλον του και να μην επιδεινώνουν την ποιότητα της ζωής του. Αν αυτό το σημείο ξεπεραστεί τότε αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση, η σταδιακή απαξίωση και στο τέλος η εγκατάλειψη. Τέτοια απαξίωση έχουν ήδη βιώσει διάφοροι προορισμοί στις ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές και της Χώρας μας και είναι βέβαιο ότι αποβαίνει καταστροφική για την τοπική οικονομία.
Δυστυχώς μέχρι τώρα και παρά τις αντίθετες διακηρύξεις, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διατηρεί απολύτως σε ισχύ το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό, που με τις διατάξεις του περί παραθεριστικής κατοικίας οδηγεί σε υπερδόμηση και καταστροφή ολόκληρες παράκτιες περιοχές ακόμα και περιοχές Natura. Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την απόσυρση ή τη ριζική αναθεώρηση του.
Δεύτερη προϋπόθεση, η ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού σε όλες του τις μορφές, (φυσιολατρικός–οικολογικός, αγροτουρισμός, γεωλογικός, πολιτιστικός, αρχαιολογικός, βιομηχανικός, καταδυτικός, ιαματικός, συνεδριακός, θρησκευτικός κλπ.), που σε αντίθεση με το μοντέλο του μαζικού τουρισμού (ήλιος και θάλασσα) που γνωρίσαμε μέχρι σήμερα, αποτελεί τη σύγχρονη μορφή του τουρισμού, που μπορεί να συμβάλλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, να αυξήσει σημαντικά το τουριστικό ρεύμα, να δώσει ώθηση και σε άλλους παραγωγικούς τομείς, να στηρίξει την παραμονή των κατοίκων και ιδιαίτερα των νέων στα νησιά.
Χρειάζεται επομένως να οργανώσουμε το τουριστικό προϊόν του κάθε νησιού με βάση τα τοπικά συγκριτικά του πλεονεκτήματα και στόχο την προσέλκυση τουριστών με ειδικά ενδιαφέροντα (ιστορία, αρχαιολογία, αρχιτεκτονική, χλωρίδα και πανίδα, οικολογία, φωτογραφία, ιστιοπλοία κλπ). Να δομήσουμε την τουριστική μας προσφορά σε ειδικά προϊόντα για το κάθε ιδιαίτερο ενδιαφέρον των τουριστών και σε ειδικές διαδρομές. Να οργανώσουμε την προσφορά μας έτσι ώστε να υποστηρίζεται από όλα τα αναγκαία επαγγέλματα (πχ ξεναγοί, οδηγοί, εκπαιδευτές δραστηριοτήτων) και τις μορφές των τουριστικών επιχειρήσεων ( πχ εταιρείες- τουριστικά γραφεία για την οργάνωση και διαχείριση των ειδικών προϊόντων στον κάθε νησιωτικό προορισμό), ώστε να μπορέσουμε να προωθήσουμε και να διανείμουμε στην αγορά τα προϊόντα αυτά

Χωροταξικός Σχεδιασμός

Ο Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί ακόμα ζητούμενο, ιδιαίτερα σε κάθε νησί. Το χωροταξικό της Περιφέρειας χαράσσει μόνο γενικές κατευθύνσεις που σε καμιά περίπτωση δεν υποκαθιστούν την ανάγκη ειδικού χωροταξικού για κάθε νησί. Οι Ειδικές Χωροταξικές Μελέτες που ξεκίνησαν από το 1988 δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ, ενώ μέχρι σήμερα κανένα ΣΧΟΟΑΠ δεν έχει θεσμοθετηθεί. Όσα Π.Δ. έγιναν με τη μορφή ΖΟΕ, καταρχήν αφορούν λίγα νησιά και κατά δεύτερον δεν αντιμετώπισαν με ολοκληρωμένο τρόπο το σχεδιασμό του χώρου.
Ο Χωροταξικός Σχεδιασμός ανά νησί αποτελεί αδήριτη ανάγκη και προϋπόθεση γαι βιώσιμη ανάπτυξη. Θα πρέπει να έχει ως κύριο στόχο τον καθορισμό ζωνών και χρήσεων γης (οικιστική, τουριστική, γεωργική, βιομηχανική, φυσικού κάλλους κλπ), μέσα από τις οποίες θα προκύπτουν σαφώς οι αντίστοιχοι όροι δόμησης, καθώς και οι περιοχές απόλυτης ή μερικής προστασίας. Στα πλαίσια αυτά η κάλυψη των οικιστικών αναγκών, τόσο για μόνιμη, όσο και για παραθεριστική κατοικία, θα πρέπει να βασιστεί στη σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης με ταυτόχρονη σχεδιασμένη επέκταση των σημερινών οικισμών, καθώς και στο ζωντάνεμα – μέσα από κατάλληλα κίνητρα – των παλιών ερειπωμένων και εγκαταλελειμμένων οικισμών, με σεβασμό στην παράδοσιακή αρχιτεκτονική. Σε αυτή τη λογική, θα μπορούσε να προωθηθεί μια πολιτική τοπικού αναδασμού των ιδιοκτησιών, καθώς και δυνατότητα μεταφοράς του συντελεστή δόμησης.
Συνδεδεμένες με τις χρήσεις γης, πρέπει να είναι και οι αντικειμενικές αξίες, σε αντίθεση με το σημερινό γενικευμένο και ισοπεδωτικό τρόπο που λειτουργεί αντικειμενικά υπέρ των ξένων μεγάλων επενδυτών και αποθαρρυντικά για τον ντόπιο πληθυσμό.

Τοπική βιώσιμη (αειφόρος) ανάπτυξη

Η βιώσιμη (αειφόρος) ανάπτυξη είναι απόλυτα συνυφασμένη με την σχεδιασμένη και ελεγχόμενη ανάπτυξη, τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Έχει ως κύριο μέλημα τη διαφύλαξη του φυσικού τοπίου, της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Με λίγα λόγια στοχεύει να παραδώσει στις επόμενες γενιές το φυσικό τοπίο και τους φυσικούς πόρους που κληρονομήσαμε.

Οργανικό στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης είναι η «φέρουσα ικανότητα» του κάθε νησιού, που υπολογίζεται βάσει συγκεκριμένων μετρήσιμων κριτηρίων και αποτελεί οργανικό στοιχείο της βιωσιμότητας του. Τέτοια κριτήρια είναι π.χ. η χωρητικότητα των παραλιών, η διατήρηση του υδροφόρου ορίζοντα, η διαφύλαξη του τοπίου και του φυσικού ανάγλυφου κλπ.

Η βιώσιμη ανάπτυξη που επιζητούμε θέτει όρους και όρια στα μεγέθη και στη μεγέθυνση. Δεν είναι συμβατή με την εκτατική ανάπτυξη και τη διαρκή μεγέθυνση των δεικτών όπως κατανάλωση ενέργειας, νερού, δόμηση, κυκλοφοριακός φόρτος, όγκος απορριμμάτων και λυμάτων, ανεξέλεγκτο μέγεθος έργων υποδομής (αεροδρόμια, λιμάνια, οδικοί άξονες, διανοίξεις δρόμων κ.α.).

Σ' αυτή τη λογική δεν μπορούμε να αποδεχθούμε οικιστικές επεκτάσεις χωρίς σχέδιο, δόμηση έξω από σαφείς κανόνες και όρους (σύμφωνα και με τις αντίστοιχες χρήσεις της γης), μοντέλα ενεργοβόρου ζήτησης και κατανάλωσης, ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις και αλόγιστη σπατάλη νερού, καλύψεις ρεμμάτων και ποταμών, μεγάλα έργα που δεν σέβονται το φυσικό τοπίο και τη φέρουσα ικανότητα.

Υποστηρίζουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη του νησιωτικού χώρου, γιατί είναι η μόνη επιλογή που εξασφαλίζει μακροπρόθεσμα εισόδημα, απασχόληση, στήριξη της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας. Το αντίθετο, η αλόγιστη μεγέθυνση οδηγεί στην κατασπατάληση των πόρων, στην καταστροφή του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, στην αλλοίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οδηγεί στην αλλοίωση και καταστροφή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του αιγαιοπελαγίτικου νησιωτικού συμπλέγματος, οδηγεί βαθμιαία στην απαξίωση του χώρου και στην περαιτέρω υποβάθμιση του. Σε τελευταία ανάλυση μετατρέπει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε μειονεκτήματα, με συνέπεια την απαξίωση του χώρου ακόμα και ως τουριστικού προορισμού.

Η παραπάνω διαπίστωση επιβεβαιώνεται και με αριθμούς. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, ενώ από το 1998 έως το 2004 οι τιμές του Ακαθάριστου Περιφερειακού Προϊόντος, σε σχέση με τον μέσο όρο της χώρας κυμαίνονταν από 107% έως 119%, το 2005 η τιμή του ΑΠΠ, υποχώρησε για πρώτη φορά κάτω από τον μέσο όρο στο 98%, ενώ συνεχίστηκε η πτώση και για το 2006, όπου σε σχέση με τον μέσο όρο της χώρας ανήλθε μόλις σε 96%. Είναι ανάγκη να γίνει κατανοητό ότι τα έργα υποδομής από μόνα τους δεν παράγουν εισόδημα. Αν δεν υπάρξει αύξηση της παραγωγής σε όλους τους τομείς, παραγωγή νέων προϊόντων και νέων μεθόδων παραγωγής, που θα δώσουν και νέες θέσεις εργασίας, τότε η αντιστροφή της αναπτυξιακής πορείας θα συνεχιστεί.

Ακτοπλοΐα – Μεταφορές

Για μας η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία και οι μεταφορές αποτελούν κοινωνικό αγαθό, αποτελούν κομβικό στοιχείο για την βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών, την άρση της απομόνωσης τους, τη σύγκλιση τους με την ηπειρωτική Ελλάδα. Ταυτόχρονα οι ενδομεταφορές μπορούν να υποστηρίξουν αποφασιστικά την ανάπτυξη μιας κοινής νησιωτικής ταυτότητας, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της κοινής δράσης και της δικτύωσης τοπικά και ενδοπεριφερειακά.
Με τις πολιτικές που ασκούνται μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι το αυτονόητο δικαίωμα για ανεμπόδιστη μετακίνηση ανθρώπων και προϊόντων δώδεκα μήνες το χρόνο τόσο προς την ηπειρωτική Ελλάδα, όσο και μεταξύ των νησιών, δεν είναι κατανοητό αφού οι νησιώτες χρησιμοποιούνται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Αντί η ακτοπλοϊκή διασύνδεση να αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα, αυτή έχει παραδοθεί πλήρως στα συμφέροτα των εφοπλιστών, που λυμαίνονται μέσω των καρτέλ που έχουν συστήσει είτε τις γραμμές φιλέτο, είτε τις γραμμές δημοσίου συμφέροντος, μέσω συνεχώς αυξανόμενων επιδοτήσεων, σε βάρος των ελλήνων φορολογουμένων.
Προτείνουμε: Ένα ολοκληρωμένο σύστημα παροχής των αναγκαίων υπηρεσιών μεταφοράς που θα εκπορεύεται από ένα ενιαίο κέντρο επιτελικής διεύθυνσης, προγραμματισμού εποπτείας και ελέγχου.
Διεκδικούμε:
α) τη θεσμική κατοχύρωση ενός ελάχιστου δημόσιου συγκοινωνιακού δικτύου με ισχυρή ακτοπλοΐα με ταχτικές, προγραμματισμένες, γρήγορες και ασφαλείς συνδέσεις. Έτσι θα απαλλαγούμε από την ομηρία των διαγωνισμών των “άγονων” γραμμών και των γόνιμων εφοπλιστών.
β) τη δημιουργία ενός δημόσιου - κοινωνικού φορέα παροχής ακτοπλοϊκών υπηρεσιών, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη ναυπήγηση ή την αγορά πλοίων. Η διαχείριση του συγκεκριμένου στόλου, είτε θα γίνεται από τον ίδιο το φορέα όπως συμβαίνει στη Φινλανδία, είτε θα αναθέτει τη διαχείριση ορισμένων πλοίων με leasing ή με προγραμματικές συμφωνίες στην τοπική αυτοδιοίκηση, όπως συμβαίνει στη Δανία. Πρωταρχικό καθήκον του Φορέα θα είναι η εξασφάλιση της κάλυψης των λεγόμενων άγονων γραμμών και η ρυθμιστική του παρέμβαση συνολικά στο σύστημα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Η ύπαρξη ενός τέτοιου δημόσιου φορέα δεν αποκλείει τη δράση ιδιωτικών εταιριών, οι οποίες θα πρέπει να υπόκεινται σε ένα πλαίσιο κανόνων που να ανταποκρίνονται στον κοινωνικό χαρακτήρα των υπηρεσιών και στους κανόνες ασφάλειας.
γ) την αντιμετώπιση της ακρίβειας των εισιτηρίων με την καθιέρωση της αρχής του «μεταφορικού ισοδύναμου». Ίδιος ναύλος για ίσο μεταφορικό έργο. Ίση μεταχείριση πολιτών ανάμεσα στα νησιά και στην ηπειρωτική χώρα.
δ) ασφαλή και προσβάσιμα λιμάνια σε όλα τα νησιά, σύγχρονες λιμενικές υποδομές που να συνδυάζουν την εξυπηρέτηση των επιβατών, την προσπελασιμότητα και τη σωστή χωροταξική κατανομή τους.
ε) ως έμπρακτη αναγνώριση της «νησιωτικότητας», θεωρούμε επιβεβλημένη την διεκδίκηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσθετων κονδυλίων για αγορά νέων ή και επισκευή πλοίων, κατά προτεραιότητα στα ελληνικά ναυπηγεία.
στ) κοινωνικό έλεγχο των αερομεταφορών με συνεχή βελτίωση των αεροπορικών υπηρεσιών για τα νησιά. Συνέχιση της πολιτικής των επιδοτούμενων δρομολογίων που κινδυνεύει από ενδεχόμενη συγχώνευση των Ολυμπιακών Αερογραμμών με τη Aegean. Απόκρουση της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων των περιφερειακών αεροδρομίων για λόγους κοινωνικούς και εθνικούς.
ζ) ενθάρρυνση και ενίσχυση της χρησιμοποίησης πολλαπλών και συμπληρωματικών μέσων, όπως υδροπλάνα, ελικόπτερα, κλπ για την κάλυψη ειδικών αναγκών.

Εισαγωγή

Οι περιφερειακές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου θα διεξαχθούν εν μέσω οικονομικής κρίσης, εξουθένωσης των εργαζομένων και των πιο αδύναμων στρωμάτων, αυξανόμενης ανασφάλειας και ανεργίας, σοβαρών αρνητικών επιπτώσεων από τις ασκούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, θα αποτελέσουν κρίσιμο σημείο καμπής με έντονα τα πολιτικά και τα αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά.
Είναι οι πρώτες περιφερειακές εκλογές που διεξάγονται στη χώρα, μετά τη θεσμοθέτηση του “Καλλικράτη”, που για την κυβέρνηση αποτέλεσε τη μεγαλύτερη θεσμική διοικητική παρέμβαση της σύγχρονης Ελλάδας.
Όμως για μας ο “Καλλικράτης” δεν αποτελεί τη μεγάλη αυτοδιοικητική τομή που οραματιστήκαμε, ούτε τη ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που καθιερώνει δομές περιφερειακής αποκέντρωσης με αυτοδιοίκηση και θεσμούς δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών στο πιο κοντινό προς τη ζωή τους επίπεδο. Το συγκεντρωτικό κράτος εξακολουθεί μέσα από τις επτά (7) Γενικές Διοικήσεις να είναι ασφυκτικά παρών, ενώ οι υπερεξουσίες του Περιφερειάρχη μαζί με τις κατά βάση γνωμοδοτικές αρμοδιότητες του περιφερειακού συμβουλίου, καθιστούν το θεσμό της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, αναγκαίο μεν, αλλά έωλο απέναντι στις απαιτήσεις χάραξης πολιτικών περιφερειακής αποκέντρωσης και ανάπτυξης.
Στόχος μας είναι η εκλογική αναμέτρηση να αποτελέσει πεδίο έντονης καταδίκης και αποδοκιμασίας της κυβερνητικής πολιτικής και του μνημονίου, καταδίκης των πολιτικών άνισης και ανεξέλεγκτης ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου και ταυτόχρονα ευκαιρία ανάδειξης των οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η πολυνησιακή μας περιφέρεια μέσα από τη σκοπιά διαμόρφωσης εναλλακτικού προγράμματος βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής μας.

Κοινή διαπίστωση είναι ότι οι κάτοικοι των νησιών μας, εκτός από τις επιπτώσεις της κρίσης, βιώνουν
• τις συνέπειες των πολιτικών που οδήγησαν στην άνιση ανάπτυξη, στην έλλειψη οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, στη συνέχιση της απομόνωσης και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
• την επιβουλή των μεγάλων κερδοσκοπικών συμφερόντων σε όλα τα επίπεδα (ενεργειακό, κατασκευαστικό, τουριστικό), όπου η νησιωτική γη αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία κέρδους
• την εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας, όπου κατά προτεραιότητα πωλούνται τα φιλέτα-ακίνητα των νησιών
Παρόλα αυτά, τα νησιά μας δεν προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες κέρδους για τους κατοίκους του. Ο κατακερματισμός του χώρου, η απόσταση τους από τις άλλες μεγάλες αγορές, το μεγάλο κόστος μεταφοράς των προϊόντων καθώς επίσης και η μικρή και περιορισμένη «εσωτερική αγορά» τους, δεν «ευνοεί τις επενδύσεις» και τα κάνει μη «ανταγωνιστικά». Οι κάτοικοι τους, διεσπαρμένοι σε μικρά και μεγάλα νησιά δεν αποτελούν μια κρίσιμη μάζα καταναλωτών που θα έκανε «ανταποδοτικές» μεγάλες επενδύσεις.
Για αυτό το λόγο, οι πολιτικές που όλα αυτά τα χρόνια ακολουθούν τα δύο μεγάλα κόμματα, δεν παίρνουν υπόψη τους τις ανάγκες των κατοίκων των νησιών και αντιστρατεύονται λογικές βιώσιμης ανάπτυξης. Αντίθετα κυριαρχούν λογικές απορρόφησης πόρων, χωρίς σχεδιασμό και προτεραιότητες, με γνώμονα την εξυπηρέτηση πελατειακών και ψηφοθηρικών επιδιώξεων, αλλά και μικροκομματικών - μικροτοπικών συμφερόντων.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου λόγω της ασυνέχειας της γεωγραφικής της έκτασης, παρουσιάζει μοναδική ιδιαιτερότητα μεταξύ των διακοσίων εξήντα έξη (266) περιφερειών των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ βασικό χαρακτηριστικό της γεωγραφικής ιδιομορφίας της, αποτελεί η ύπαρξη 55 κατοικημένων νησιών, 24 ακατοίκητων και 178 βραχονησίδων, κατεσπαρμένων σε μία συνολική έκταση 79.332 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Ο περιφερειακός σχεδιασμός ως πρώτο στόχο θα έπρεπε να έχει την άρση των ανισοτήτων μεταξύ των νησιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, για τις οποίες θα έπρεπε να ληφθούν μέτρα άμβλυνσης του φαινομένου. Όμως, μετά από τρία ΚΠΣ και παρά τα δις ευρώ που κατευθύνθηκαν στο Ν. Αιγαίο, οι χρηματοδοτήσεις δεν μπόρεσαν να αντιστρέψουν αυτή την πραγματικότητα. Χωρίς να αμφισβητούμε ότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες έγιναν έργα χρήσιμα και υποδομές, στα νησιά μας και ειδικότερα στα μικρότερα, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε κοινωνικές (παιδεία, υγεία, πρόνοια) και περιβαλλοντικές (διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων) υποδομές, ενώ πολλά λιμάνια είναι επικίνδυνα και ακατάλληλα για προσέγγιση σύγχρονων πλοίων, με ότι αυτό σημαίνει για την καθημερινή διαβίωση και την επικοινωνία των πολιτών.
Σήμερα διανύουμε τον 4ο χρόνο του ΕΣΠΑ και οι ρυθμοί απορρόφησης κινούνται σε απελπιστικά χαμηλά επίπεδα, ενώ οι ευθύνες των κυβερνήσεων αλλά και των τοπικών αρχών που μας οδήγησαν εκτός Στόχου I, με συνέπεια τη σοβαρή απώλεια πόρων, είναι τεράστιες. Ο άξονας “Χωρική Συνοχή και Συνεργασία” που αφορά στα μικρά νησιά παρουσιάζει μηδενική απορροφητικότητα και οι προοπτικές ενίσχυσης τους παρουσιάζεται το ίδιο αβέβαια, όσο και στο Γ΄ΚΠΣ.
Κατά κανόνα, το τυχαίο και το αυθαίρετο κυριαρχεί. Αυτός είναι και ο λόγος που το μοντέλο ανάπτυξης των νησιών, στηρίχτηκε κυρίως στον μαζικό τουρισμό και την εμπορευματοποίηση της γης και όχι στην ικανοποίηση των αναγκών των νησιωτών. Αυτό το μοντέλο, παρά τα κονδύλια που εισέρευσαν, οδήγησε σε κοινωνική και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Για πολλά νησιά, η πληθυσμιακή συρρίκνωση και γήρανση, η εγκατάλειψη παραγωγικών δραστηριοτήτων, σημαντικών για τις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες, η εποχιακή απασχόληση, έχουν σαν αποτέλεσμα, οι κάτοικοι τους να εξαρτώνται από το κέντρο, ακόμα και για την ικανοποίηση και των πιο στοιχειωδών αναγκών τους.
O κίνδυνος, μετά από δύο η τρείς γενιές σε πολλά από τα νησιά να μην υπάρχει παραγωγικό δυναμικό, δηλαδή ζωή, είναι σήμερα κάτι παραπάνω από υπαρκτός.
Οι κάτοικοι των νησιών μας, βιώνουν καθημερινά συνθήκες έντονης ανασφάλειας, γιατί βασικές κοινωνικές υπηρεσίες και αγαθά, όπως η υγεία, η μετακίνηση και μεταφορά, η ενέργεια, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, όχι μόνο δεν ικανοποιούνται αλλά υποβαθμίζονται καθημερινά.
Ιδιαίτερα δύσκολη γίνεται καθημερινά η ζωή των πλέον ευάλωτων ομάδων του νησιώτικου πληθυσμού δηλαδή των γυναικών, της νεολαίας, των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, των μεταναστών και των συνταξιούχων. Ειδικότερα η νεολαία που δεν βρίσκει εύκολα διεξόδους σε μια αγορά εργασίας που χαρακτηρίζεται από το μικρό μέγεθος τα εγκαταλείπει. Οι εργαζόμενοι στις χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις ασφυκτιούν ανάμεσα στους χαμηλούς μισθούς, την ανασφάλιστη (τις περισσότερες φορές) εργασία και την ακρίβεια που εξανεμίζει τα εισοδήματα τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανεργία στο Ν. Αιγαίο παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια αυξανόμενους ρυθμούς και σημειώνει έναν από τους υψηλότερους δείκτες στη χώρα κατά τη χειμερινή περίοδο.
Η μέχρι σήμερα στρεβλή, ανορθολογική και ανεξέλεγκτη χωρίς όρια ανάπτυξη, άφησε πίσω της σοβαρές καταστροφικές συνέπειες στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Έβαλε υποθήκες για μια μη αναστρέψιμη πορεία, που θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα στον οικονομικό μαρασμό.
Οι πόλεις του αιγαιοπελαγίτικου συμπλέγματος, αναπτύσσονται άναρχα, αναπαράγοντας ένα μοντέλο δόμησης και λειτουργίας που αντιγράφει τα πρότυπα των μεγαλουπόλεων δημιουργόντας ασφυκτικές συνθήκες ζωής και κίνησης στους κατοίκους τους. Η ενδοχώρα και τα χωριά μας ερημώνουν, ενώ με την υπερδόμηση (νόμιμη και αυθαίρετη), οι εκτός σχεδίου περιοχές μετατρέπονται από αγροτική γη σε οικόπεδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρωτογενή παραγωγή και το περιβάλλον. Η εμπορευματοποίηση των δημοσίων χώρων (πεζοδρομίων, παραλιών, πλατειών) καθώς επίσης και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, επιβαρύνει τόσο τους κατοίκους, όσο και τους τουρίστες-επισκέπτες.
Η Νησιωτικότητα που έχει θεσμοθετηθεί τόσο από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, όσο και από το Ελληνικό Σύνταγμα, μέχρι σήμερα αποτελεί κενό γράμμα, διότι οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ δεν ενδιαφέρθηκαν να την μετουσιώσουν σε εξειδικευμένες πολιτικές στο νησιωτικό χώρο. Χρέος δικό μας και στοίχημα είναι να επεξεργαστούμε ολοκληρωμένες θέσεις για τη νησιωτική πολιτική, έτσι ώστε σε διάλογο με την Αυτοδιοίκηση και τους τοπικούς κοινωνικούς φορείς, να διαμορφωθεί η στρατηγική των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων για μια βιώσιμη – αειφόρο ανάπτυξη σε όφελος των νησιών και του κοινωνικού συνόλου. Στα πλαίσια της στρατηγικής αυτής οφείλουμε να διεκδικήσουμε πρόσθετα κονδύλια για τις νησιωτικές πολιτικές.
Στις σημερινές συνθήκες της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και του αυξανόμενου πλανητικού κινδύνου από τις κλιματικές αλλαγές, τα νησιά μας είναι τα πλέον ευάλωτα. Σε αυτές τις συνθήκες καθίσταται επιτακτικά επείγον να προτείνουμε ένα σχέδιο αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης, που θα παίρνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των νησιωτικών κοινωνιών. Από την άλλη αυτό το σχέδιο θα πρέπει να θέτει τις βάσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών μας.
Για μας, η ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των νησιωτών, περνάει μέσα από τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών. Αυτή αποτελεί όρο επιβίωσης για τους νησιώτες, αφού όχι μόνο διασώζει, κατά το δυνατόν, τα μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα του αιγαιοπελαγίτικου χώρου, το περιβάλλον και τον πολιτισμό, αλλά ταυτόχρονα δίνει χώρο για ανάπτυξη κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων στους κατοίκους των νησιών, που ταιριάζουν με τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες τους. Όσο πιο γρήγορα αυτή η αλήθεια κατανοηθεί, τόσο πιο σταθερά και μακροπρόθεσμα θα διασφαλιστεί η ισορροπία και η ευημερία των τοπικών κοινωνιών.
Το μοντέλο που προτείνουμε, έρχεται σε σύγκρουση με τις κυρίαρχες επιλογές των πολιτικών που χρόνια ασκούνται σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, έρχεται σε σύγκρουση με νοοτροπίες και συμφέροντα που μακροχρόνια έχουν εμπεδωθεί. Γι' αυτό οι αναπτυξιακές μας επιλογές δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς αντιστάσεις, χωρίς συγκρούσεις, χωρίς την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και χωρίς ευρύτερες τοπικές κοινωνικές συμμαχίες. Που όχι μόνο θα αντιστέκονται αλλά, πολύ περισσότερο, θα διαμορφώνουν και θα προτάσσουν ένα άλλο μοντέλο για την πορεία των νησιών μας. Ένα άλλο μοντέλο για την ίδια τη ζωή μας.
Είναι σημαντικό ότι, παρά τις δυσκολίες, ολοένα και περισσότερα κοινωνικά στρώματα αντιστέκονται και διεκδικούν
• Αγρότες και κτηνοτρόφοι διεκδικούν το δικαίωμα να ζουν με αξιοπρέπεια στον τόπο τους. Να ζουν από την εργασία τους παράγοντας ασφαλή και υγιεινά τρόφιμα.
• Παραγωγοί και έμποροι διεκδικούν το δικαίωμα να ζουν, διατηρώντας την ποιότητα ζωής τους. Παράγουν ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Με σεβασμό στο περιβάλλον και στον συνάνθρωπό τους.
• Εργαζόμενοι κινητοποιούνται δίνοντας το παρόν στην μάχη για την υπεράσπιση των κοινωνικών τους δικαιωμάτων.
• Γυναίκες οργανώνονται και διεκδικούν, με την δημιουργία συνεταιρισμών, το δικαίωμα της συντήρησης των οικογενειών τους και της συμμετοχής στην τοπική κοινωνία.
• Ομάδες πολιτών διεκδικούν το δικαίωμα στον πολιτισμό. Παράγουν οι ίδιες πολιτισμό.
• Ομάδες και συλλογικότητες υπερασπίζονται το περιβάλλον και διεκδικούν περισσότερους δημόσιους χώρους στις πόλεις και τα χωριά μας.
• Ομάδες συμπολιτών μας υπερασπίζονται έμπρακτα τους χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες που φθάνουν στις ακτές μας
Αυτές οι πρωτοβουλίες πρέπει να πολλαπλασιαστούν και να μετατραπούν σε ένα τοπικό εναλλακτικό αναπτυξιακό σχέδιο που θα διεκδικεί, το δικαίωμα στο αυτονόητο: Να ζήσουμε στον τόπο που γεννηθήκαμε ή που επιλέξαμε.